บรรลุธรรมด้วยปัญญา

  อริยมรรคมีองค์8 นั้น เมื่อแบ่งเป็น 3 ส่วนก็คือไตรสิกขา ปัญญา ศีล สมาธิ ปัญญาแบ่งเป็น 2 ข้อ คือ 1 สัมมาทิฏฐิ ความเห็นอันถูกต้อง 2 สัมมาสังกัปโป ความดำริอันถูกต้อง   ปัญญาในการบรรลุธรรมคือ ความเห็นอันถูกต้อง เห็นอะไรถูกต้อง? เห็น (รู้แจ้ง) อริยสัจ4 รู้แจ้งอะไร ใน ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค รู้จักว่าอะไรเป็นทุกข์ แล้วอะไรเป็นเหตุเกิดของทุกข์ เมื่อรู้จักทุกข์ ก็คือรู้จักการเกิด เพราะสรรพสิ่งในโลกนี้ที่เกิดขึ้นล้วนเป็นทุกข์ เมื่อรู้จักทุกข์ก็จะเริ่มรู้จักว่าอะไรเป็นเหตุเกิดของมัน เหตุเกิดของมันมีอยู่แค่ 2 อย่างก็คือ ตัณหาและอุปาทาน เท่านั้นเอง   การจัดการกับทุกข์ทั้งหลายก็ด้วยการ เจริญมรรค เมื่อเจริญมรรคไป ทุกข์ระหว่างทางจะลดลงๆไปเรื่อย ตัณหาโดนเบรคไปเรื่อยๆ เปลี่ยนนิสัยสันดานใหม่เริ่มเป็นคนดีมีใจกุศลมากขึ้น จนเห็นความจริงปล่อยวางความยึดถือลงได้ เกิดเป็นนิโรธ   เพราะฉะนั้นหากจะพูดถึงมรรคองค์ที่สำคัญต่อการบรรลุธรรมพ้นทุกข์จริงๆก็คือ การเกิดปัญญาเกิดสัมมาทิฏฐิ แต่จะเกิดปัญญาได้จนปล่อยวางความยึดมั่นได้ต้องเห็นไตรลักษณ์ จะเห็นไตรลักษณ์ได้ก็ด้วยการเจริญมรรคมาเรื่อยๆ   ดังนั้นเจริญมรรคแล้วต้องเห็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตานะ ถ้าไม่เห็น ปัญญาไม่เกิดหรอก   ยิ่งเจริญยิ่งยึดมั่นว่าได้ปฏิบัติธรรม เพราะฉะนั้นการรู้แจ้งอริยสัจ ในเบื้องต้นก็คือเห็นการเกิดของทุกข์ การดับไปของทุกข์ต่อไปมันจะเห็นว่ากระทบมาแต่ทุกข์ไม่เกิด (เมื่อการกระทบมีค่าเท่ากับ 0 ผลจึงเท่ากับ 0) ดูเหมือนเหตุยังมีแต่กลับไม่มีผล จะเข้าใจเกิดปัญญาตรงนี้ได้ว่า การกระทบ(ผัสสะ)ไม่ใช่เหตุของทุกข์แต่เหตุของทุกข์กลับกลายเป็นอยู่ที่การปรุงแต่ง เมื่อการปรุงแต่งดับ ผล(คือทุกข์)จึงดับจากนั้นจะดับยาวๆ ว่างๆ สงบยาวๆ จนเห็นว่าไม่มีอะไรน่ายึดถือ แม้นตัวจิตเอง ก็ปล่อยวางลงได้อย่างถาวร นี่คือการรู้แจ้งอริยสัจอย่างแจ่มแจ้ง   เมื่อรู้หมดแล้วแล้วว่าอะไรเป็นทุกข์อะไรเป็นเหตุก็จึงไม่ก่อไม่สร้างเหตุ ขึ้นมาอีก นิโรธจึงเกิดอย่างถาวร   หากจะพูดกันจริงๆแล้ว ในส่วนของศีล สมาธิต้องทำมากแค่ไหนไม่ได้มีการบัญญัติไว้ แต่หากใครทำให้เกิดปัญญาตามนี้ได้ก็เป็นอันว่าหลุดพ้น ทำมามากน้อยแค่ไหนไม่รู้ เกิดปัญญารู้แจ้งอริยสัจก็จบกัน   ทำ มากกว่าหลุดพ้นก่อน? ทำมากกว่าเกิดปัญญามากกว่า? ทำน้อยกว่าดีกว่า? ทำแบบนี้ดีกว่า? ต้องเคร่งแบบนั้นดีกว่า? ความจริงคือแค่ไหนก็ไม่รู้ แต่ถ้าเกิดปัญญารู้แจ้งอริยสัจ เป็นอันจบ